مرگ‌های ناگفته/ کاهش آمار جان باختگان کرونایی چقدر واقعیت دارد؟

جارستان به نقل از تیک؛ آمار اعلام شده از سوی وزارت بهداشت درباره جان باختگان و مبتلایان به ویروس کرونا مورد اعتراض شورای شهر تهران واقع شده است. از نظر این شورا آمار‌ها واقعی نیست و موارد درگیر کرونا بیش از اینهاست. اما وزارت بهداشت و رئیس‌جمهور سعی دارند با عادی و رو به بهبود عنوان کردن اوضاع از ایجاد هراس در جامعه جلوگیری کرده و مردم را به فعالیت اقتصادی وادارند.

روز گذشته کیانوش جهانپور سخنگوی وزارت بهداشت از ابتلای ۹۸۶۴۷ نفر به ویروس کرونا یا خبر داد و گفت آمار جان باختگان به ۶۲۷۷ نفر رسیده است. او همچنین گفت که طی ۲۴ ساعت قبل از ارائه این آمار تنها ۱۲۲۳ مورد جدید از ابتلا به این ویروس در کشور وجود داشته است.

آمارهای روزانه وزارت بهداشت تاکنون از سوی برخی چهره‌های سیاسی، نمایندگان مجلس و حتی شورای شهر تهران مورد تشکیک قرار گرفته است. نخستین انتقاد به آمارهای وزارت بهداشت از سوی امیرآبادی فراهانی نماینده قم مطرح شد و در روزهای بعد برخی چهره‌های دیگر درباره مطالبی گفتند. منتقدان معتقدند آمارهای وزارت بهداشت در مقایسه با آمار جمعیتی کشور واقعی نیست.

تردید درباره صحت و سقم آمار منتشر شده در هفته گذشته به اختلاف اساسی میان وزارت بهداشت و شورای شهر تهران انجامید. شورای شهر اعتقاد دارد آمار اعلامی کمتر از آمار واقعی و غیررسمی است، اما وزارت بهداشت با نیش و کنایه سعی می‌کند شورای شهر را به سکوت وادارد.

ناهید خداکرمی رئیس کمیته سلامت شورای شهر اعلام کرد که در «تهران» روزانه ۷۰ تا ۱۰۰ نفر جان خود را در اثر ابتلا به ویروس کرونا از دست می‌دهند. این درحالی بود که همان زمان ستاد مقابله با کرونا اعلام کرد که در ۲۴ ساعت گذشته تنها ۹۴ نفر در «کل کشور» جان خود را از دست داده‌اند. این اختلاف آماری قابل توجه جهانپور را به واکنش واداشت و عنوان کرد که خدا کرمی تنها تخصص زنان و زایمان دارد و نمی‌تواند در این زمینه اظهار نظر تخصصی کند.

به دنبال این ماجرا حق شناس عضو دیگر شورای شهر وزارت بهداشت را متهم به آمارسازی کرد و محسن هاشمی رئیس شورای شهر نیز عنوان کرد که برآورد‌های مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، نظرات متخصصان و سایر بررسی‌ها نشان می‌دهد، آمار ابتلا و قربانیان کرونا در کشور بسیار بیشتر از عدد اعلام شده رسمی است.

این سخن‌ها نیز با واکنش تند جهانپور مواجه شد. او در اولین روز اردیبهشت در سخنانی کنایه‌آمیز گفت: پیشتر در مورد یکی از اعضای شورای شهر گفتیم ایشان متخصص تولد است [ناهید خداکرمی]، بهتر است در مورد تخصص خود صحبت کند تا مرگ‌ومیر. تخصص این افراد در زمینه شمارش و آمار است و در مورد انتخابات اظهارنظر داشتند.

کاهش ناگهانی ابتلا به کرونا در کشور

با طرح این اختلاف نظر در رسانه‌ها نگرانی‌های جدیدی در سطح جامعه نسبت به آمار واقعی ابتلا به کرونا و جان باختگان شکل گرفت. به نحوی که بعد از یکی به دو میان شورای شهر تهران و وزارت بهداشت ناگهان ورق برگشت و آمار اعلامی مبتلایان به کرونا در کشور و به ویژه در پایتخت روندی نزولی یافت به این معنا که در دومین روز اردیبهشت و دقیقا ۲ روز بعد از اظهار نظر محسن هاشمی، وزیر بهداشت در جمع خبرنگاران حاضر شد و اعلام کرد که آمار ابتلا به ویروس کرونا طی ۱۸ روز گذشته ۵۳ درصد و آمار مرگ و میر ناشی از آن طی همین مدت زمان به یک سوم کاهش یافته است. به تدریج در اعلام‌های وزارت بهداشت که البته همچنان به صورت غیرتفکیکی اعلام می‌شد سیر موارد ابتلا به ویروس کرونا به کمتر از هزار نفر و آمار مرگ و میر ناشی از آن به زیر ۷۰ نفر رسید.

علیرضا زالی فرمانده ستاد مقابله با کرونا تهران نیز که همواره از رشد مبتلایان به ویروس کرونا در تهران اظهار نگرانی کرده و روز ۱۸ فروردین ماه نیز از رشد ۳۵ درصدی آمار مبتلایان، کاهش میزان ترخیص‌ها و شیوع کرونا در شهر تهران خبر داده بود و در روز‌های بعد هم همچنان نسبت به رشد آمار ابتلا و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سطح شهر و در حمل و نقل عمومی هشدار می‌داد ناگهان از روند ثابت و حتی کاهشی ابتلا به کرونا گفت.

او گفته بود در حال حاضر مدت اقامت بیماران به میزان ۲.۳ درصد در روز افزایش پیدا کرده است و این مسئله نشان دهنده تغییر الگوی بیماران و طولانی شدن مدت زمان بستری است. بیماران با وضعیت بد حال تری به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند. اما ۲ روز بعد او در جمع خبرنگاران اعلام می‌کند که میزان بیماران بستری در بخش‌های عادی و ویژه نسبت به روز‌های گذشته یک و نیم درصد رشد را نشان می‌دهد که عدد قابل توجهی نیست، اما نشان دهنده یک افزایش شیب ملایم است!

بهبود ناگهانی شاخص‌های ابتلا در تهران طی ۲۴ ساعت!

اختلاف نظر شورای شهر تهران و وزارت بهداشت پایان نیافت و روز ۷ اردیبهشت محسن هاشمی در خصوص این‌که آیا وزارت بهداشت آمار تفکیک شده تهران را ارائه خواهد داد یا خیر نیز گفته بود: شما از کجا می‌دانید که این آمار را به ما نداده‌اند؟ شاید آمار به شکل علنی داده نشده باشد. قدرت ما در بهشت زهرا زیاد است و آمار‌ها را از آنجا می‌گیریم. چند روز بعد اخباری مبنی بر احضار هاشمی به شورای عالی امنیت ملی منتشر شد که خودش گفت نامه رسمی هنوز به دست او نرسیده است.

اما ۲ روز بعد از این سخنان هاشمی، زالی در سخنانی عجیب و کاملا غافلگیرکننده درباره آمار ابتلا در تهران گفت: در بیست و چهار ساعت گذشته در تمامی شاخص‌ها نظیر بستری بیماران در بخش‌های عادی و ویژه و همچنین مراجعه به بیمارستان‌های تهران کاهش ۵ تا ۷ درصدی را شاهد بوده و بررسی آمار‌ها نشان می‌دهد ظرف مدت ۲۴ ساعت گذشته شاهد بهبود کلیه شاخص‌های مرتبط با ویروس کرونا در تهران هستیم.

سیر نزولی ابتلا به کرونا در کشور و به ویژه تهران اتفاقی عجیب بود، زیرا در این مدت ادارات و اصناف با ریسک کم و متوسط به تدریج آغاز به کار کرده و آمار استفاده از حمل و نقل عمومی روندی تصاعدی را طی کرد به نحوی که رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در آن غیر ممکن شد. از سوی دیگر رو آوردن مردم به بازار‌ها برای خرید و حتی گشت‌زنی در خیابان بدون رعایت فاصله اجتماعی و استفاده از تجهیزات حفاظتی هم مزید علت شد تا این سوال مطرح شود که واقعا در وزارت بهداشت چه می‌گذرد و صحت و سقم آمار‌های اعلامی با توجه به تردد جمعیت، عدم رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در مترو، اتوبوس و حتی مغازه‌ها و بازار‌ها و بالاتر رفتن ریسک ابتلا به کرونا در میان مردم آیا این آمار‌ها قابل اعتماد است؟

آمار مرگ و میر ویروس کرونا

شاید همین، اما و اگر‌ها و کاهش ناگهانی آمار ابتلا به ویروس کرونا در تهران بود که حق‌شناس را برآن داشت که آمار کل فوتی‌ها درتهران را طی دوماهه اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ حدود ۱۳ هزار نفر اعلام کرده و بگوید: «خودتان با رجوع به سازمان ثبت احوال و آمار فوتی‌های کل سال ۹۷ در تهران متوجه موضوع خواهید شد. وقتی که دارند اعلام می‌کنند که فلان نفر در کشور مبتلا شده‌اند، چرا جای این آمار را اعلام نمی‌کنند تا بدانیم از این میزان چقدر متوجه تهران است.»

آمار مرگ و میر در ثبت احوال هم محرمانه شد!

نگاهی به سایت سازمان ثبت احوال کشور نشان می‌دهد که آمار فوتی‌ها در سایت این سازمان تنها تا انتهای پاییز ۹۸ بارگذاری شده که این آمار درتهران برای ۳ ماه بیش از ۱۵ هزار نفر است. اما از آمار فوتی‌ها در زمستان ۹۸ و ماه اول سال ۹۹ اطلاعاتی در دست نیست.

مقایسه آمار فوتی‌ها در سه ماه پاییز در تهران و مقایسه آن با دو ماهی که تقریبا بخش بزرگی از آن به تعطیلی گذشت و طبیعتا حوادث ترافیکی، حوادث کار و حتی مرگ و میر‌های ناشی از آلودگی هوا به حداقل رسیده است این سوال را ایجاد می‌کند که آیا این تعداد مرگ و میر در تهران برای دو ماه تعطیل عادی است؟ اگر چنین است علت عدم بارگذاری آمار مرگ و میر در ۴ ماه اخیر به چه علت بوده است؟ آنهم در شرایطی که ادارات دولتی کار خود را از روز ۵ فروردین آغاز کرده‌اند.

در حال حاضر خراسان رضوی به لحاظ شیوع ویروس کرونا در وضعیت قرمز قرار داشته، آمار مبتلایان در مازندران هم باردیگر روند افزایشی یافته است، از سوی دیگر خوزستان نیز شاهد روند افزایشی آمار مبتلایان بوده و ۷۲ شهرستان کشور هم در وضعیت قرمز قرار دارند و در کلان‌شهر تهران نیز همه چیز به حالت عادی بازگشته و جمعیت در خیابان‌ها موج می‌زند در چنین شرایطی آیا می‌توان به تعداد مبتلایان و جان باختگان در کشور اعتماد کرد و حتی آنطور که ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت می‌گوید آیا آمار ایران در حوزه فوت از بسیاری از کشور‌ها بسیار شفاف‌تر است؟

متاسفانه راستی آزمایی آمار‌های رسمی موارد ابتلا و مرگ و میر کرونا در کشور غیرممکن است، زیرا نه سازمان ثبت احوال آمار‌ها را اعلام می‌کند و نه هیچ نهاد دیگری اطلاعات دقیقی از این موضوع در دست داشته یا انتشار می‌دهد. تنها صدای معترض همان صدای شورای شهر تهران است که همچنان بر موضع خود پافشاری می‌کند. در حالیکه مساجد، مهد‌های کودک و حتی مدارس رفته رفته به سوی بازگشایی در حرکت هستند و به تبع آن مردم نیز به فراخور حال خود به این مراکز مراجعه خواهند کرد.

ایران کشور آمارهای محرمانه است؛ تفاوتی نمی‌کند این آمار سیاسی باشد یا اقتصادی، مربوط به سلامت باشد یا مربوط به امنیت. از آمار مربوط به جذب سرمایه خارجی، درآمد فروش نفت، جزئیات درآمد مالیاتی و صادرات غیرنفتی گرفته تا آمار کشته شدگان اعتراضات آبانماه و تعداد پرونده‌های قضایی در کل کشور و … همه محرمانه هستند؛ آمار مرگ و میر کرونا را هم به آن اضافه کنید. زمانی بنجامین دیزراییلی نخست وزیر محافظه‌کار بریتانیا گفته بود «دروغ بر سه نوع است: دروغ، دروغ شاخدار و آمار!» باور کنید این جمله طنز نیست.